راز تاب آوری نظام در نخستین دوره مجلس جمهوری اسلامی
به گزارش پارلمان ایران دات کام ۴۷۲ روز بعد از استقرار نظام نوپای جمهوری اسلامی، نخستین دوره مجلس شورای اسلامی با حضور همه جریانهای فکری و سیاسی کشور تشکیل شد. این مجلس با وجود همه فراز و فرودها و مشکلات و ناملایمات ماه های اول انقلاب توانست کارنامه درخشانی در حوزههای سیاسی، نظامی، امنیتی، اجتماعی و فرهنگی از خود به یادگار گذارد اما راز این موفقیت ها چه بود؟
به گزارش پارلمان ایران دات کام به نقل از ایسنا، امروز هفتم خرداد ماه چهل و یکمین سالگرد افتتاح نخستین دوره مجلس شورای اسلامی در نظام نوپای سیاسی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۹ است.
یکی از خصوصیت های منحصر به فرد این مجلس، حضور تمام نیروهای فکری و سیاسی شامل مذهبی، ملی، لیبرال و چپ در این مجلس بود.
در جریان رقابت های انتخاباتی نخستین دوره مجلس شورای اسلامی سه جریان مذهبی، ملی و چپ به رقابت با یکدیگر پرداختند. در رأس نیروهای انقلابی و مذهبی، حزب جمهوری اسلامی قرار داشت. این حزب در رقابت های انتخاباتی برای پیشگیری از پراکندگی نیروهای انقلاب و تشکیل اکثریت قوی در مجلس، با همه جریان ها و نیروهای همسو ائتلاف کرد و اکثریت را در دست گرفت.
ملی ها و نهضت آزادی هم با ائتلاف با سایر گروه های سیاسی همگرا، جریان سیاسی به نام «همنام» را به وجود آوردند و فهرست مشترکی از نامزدهای مورد حمایت خویش را اعلام نمودند. این جریان به سردمداری «دفتر هماهنگی رئیس جمهور با مردم» که مورد حمایت بنی صدر، رئیس جمهور وقت بود برای تصاحب کرسی های مجلس ائتلاف کرد. البته در این طیف، جبهه ملی ایران هم که از لحاظ ساختار تشکیلاتی سیاسی، ضعیف شده بود کاندیدای خویش را معرفی نمود.
دسته سوم، گروه های چپ شامل احزاب توده و چریک های فدایی خلق بودند که هر کدام کاندیداهای مستقل معرفی کردند.
یادآوری این مورد هم خالی از لطف نیست که در کنار سه جریان اسلامی، ملی و چپ، دسته چهارمی بود که شبه سوسیالیستی و در ظاهر غرب ستیز بود که سازمان مجاهدین خلق- منافقین- جنبش مسلمانان مبارز به رهبری حبیب الله پیمان، جنبش انقلابی مردم مسلمان (جاما) به رهبری کاظم سامی در این دسته بودند. این جریان هم در رقابت های انتخاباتی شرکت کردند. البته در میان این جریان فقط منافقین به نسبت سایرین منابع و امکانات سازمانی بیشتری در اختیار داشتند. آنان با ائتلاف با چند گروه سیاسی همسوی دیگر شورای مرکزی کاندیداهای انقلابی و ترقی خواه را تشکیل دادند و وارد کارزار رقابتهای انتخاباتی شدند.
گشایش مجلس
نخستین مجلس شورای اسلامی در نظام نوپای سیاسی ایران ۴۷۲ روز بعد از پیروزی انقلاب راه اندازی شد. انتخابات این دوره مجلس در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ با مشارکت حدود ۱۱ میلیون نفر برگزار شد و نتیجه این شد که در دور اول ۹۷ نفر و در دور دوم ۱۳۷ نفر در مجموع ۲۳۴ نفر وارد مجلس شدند.
به دنبال بالا گرفتن اختلافات منافقین با نظام جمهوری اسلامی و دست به اسلحه شدن آنها و آغاز ترورها و به شهادت رسیدن جمع زیادی از نمایندگان مجلس در حادثه ۷ تیر و انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی، برای جایگزین کردن نمایندگان شهید و جایگزین شدن نمایندگان مستعفی، چهار دوره انتخابات میان دوره ای مجلس در تاریخ های پنجم تیر، دوم مرداد و دهم مهر ۱۳۶۰ و ۱۹ آذر ۱۳۶۱ برگزار شد تا تعداد نمایندگان دوره اول مجلس به ۲۶۴ نفر برسد.
با نهایی شدن انتخابات نخستین دوره نمایندگی مجلس، مجلس اول در روز ولادت مولای متقیان حضرت علی (ع) در روز سیزدهم رجب سال ۱۴۰۰ هجری قمری مصادف با هفتم خرداد ۱۳۵۹ با تلاوت آیاتی از قرآن کریم رسما راه اندازی شد.
آیت الله محمدرضا مهدوی کنی، سرپرست وقت وزارت کشور نخستین سخنران مجلس اول بود. وی در سخنانی به تشریح روند برگزاری انتخابات و وضعیت نامزدهای انتخاباتی پرداخت.
مرحوم مهدی کنی اظهار داشت: بعنوان مسوولی از سوی شورای انقلاب که مسئولیت برگزاری انتخابات در وزارت کشور برعهده ام بود، وظیفه دارم با ذکر مقدماتی، مجلس را تحویل نمایندگان ملت بدهم. از نظر آمار انتخابات و آنچه که تابحال انجام شده جمعا ۲۳۴ نفر تا هم اکنون انتخاب شده اند. در دور اول ۹۷ نفر و در دور دوم ۱۳۷ نفر. اعتبارنامه ۲۱۳ نفر صادر شد و اعتبارنامه ۲۱ نفر بنابه عللی صادر نشد. همان طوری که استحضار دارید مجلس با حضور دوسوم نمایندگان رسمیت خواهد داشت، با آماری که عرض کردم بیشتر از آن تعداد نماینده در مجلس حضور دارد، پس مجلس آماده افتتاح است.
وی افزود: اینک من طبق وظیفه ای که دارم و به من محول شده و طبق گزارشی که از دبیرخانه به اینجا عرضه شده جناب آقای دکتر یدالله سحابی را دعوت می کنم بعنوان رئیس سنی و جناب آقای مهندس مهدی تاجر بعنوان نایب رئیس سنی که به جایگاه تشریف بیاورند، منشی ها جناب آقای رضا رمضانی خورشیددوست....
در این هنگام صادق خلخالی با قطع کردن سخن سرپرست وقت وزارت کشور اظهار داشت: اگر الزامی باشد ما این را قبول می نماییم. ما راجع به آقای سحابی حرفی نداریم ولی راجع به آقای تاجر اگر از سوی شورای انقلاب الزامی است قبول می نماییم والا قبول نداریم.
مهدوی کنی پاسخ داد: مسئله ای است که تصویب شده است.
خلخالی اضافه کرد: اگر الزامی است قبول داریم.
مهدوی کنی بار دیگر اظهار داشت: به هر حال تصویب شده است.
بعد از سخنان سرپرست وقت وزارت کشور عده ای از نمایندگان با صدای بلند گفتند «قبول داریم» و مهدوی کنی هم این چنین به سخنانش افزود: جناب آقای مجید انصاری، جناب آقای میربهزاد شهریاری، جناب آقای عبدالرضا اسدی نیا، جناب آقای عطاءالله مهاجرانی و جناب آقای صلاح الدین بیانی بعنوان منشی های مجلس انتخاب شده اند که به جایگاه خود تشریف می آورند.
پس از قرار گرفتن هیات رییسه سنی در جایگاه، برای افتتاح رسمی مجلس، پیام امام خمینی توسط مرحوم حاج سیداحمد خمینی قرائت شد.
امام خمینی (ره) در بخشی از این پیام خطاب به نمایندگان مجلس گفتند: «شما دوستان محترم، نماینده ی ملتی هستید، که جز به اسلام بزرگ و عدالت الهی اسلام فکر نمی کنید و انتخاب شما برای پیاده نمودن عدالت اسلامی است. امید آن است که رسیدگی به حال مستضعفین و مستمندان کشور، که قسمت اعظم ملت مظلوم را در بر می گیرد در رأس برنامه ها قرار گیرد.... مجلس شورای اسلامی همان سان که در خدمت مسلمین است و برای رفاه آنان فعالیت می کند، برای رفاه و آسایش اقلیت های مذهبی که در اسلام احترام خاصی دارند اقدام و فعالیت نماید.»
بعد از قرائت پیام امام، ابوالحسن بنی صدر، رئیس جمهوری وقت صحبت کرد سپس گروهی از جوانان حسینیه ارشاد به اجرای سرودهای انقلابی پرداختند و پس از آن آیت الله مهدوی کنی باردیگر به جایگاه آمد و پیام اعضای شورای نگهبان قانون اساسی را قرائت کرد. پس از آن متن سوگندنامه نمایندگی توسط دکتر یدالله سحابی قرائت شد و سایر نمایندگان آنرا تکرار کردند.
متن سوگند نمایندگان به این شرح بود:
بسم الله الرحمن الرحیم. من در مقابل قرآن مجید، به خدای قادر متعال سوگند یاد می کنم و با تاکید بر شرف انسانی خویش تعهد می نمایم که پاسدار حریم اسلام و نگاهبان دستاوردهای انقلاب اسلامی ملت ایران و مبانی جمهوری اسلامی باشم و ودیعه ای را که ملت به ما سپرده بعنوان امینی عادل پاسداری کنم و در انجام وظایف وکالت، امانت و تقوی را رعایت نمایم و همواره به استقلال و اعتلای کشور و حفظ حقوق ملت و خدمت به مردم پایبند باشم، از قانون اساسی دفاع کنم و در گفته ها و نوشته ها و اظهارنظرها، استقلال کشور و آزادی مردم و تأمین مصالح آنها را مدنظر داشته باشم.
پس از قرائت سوگند نمایندگی، نمایندگان پای آنرا امضاء کردند و در پایان، مرحوم یدالله سحابی، رئیس مجلس جلسه را تمام کرد.
مجلس اول در ایام بعد هم تشکیل شد و تا ۲۰ خرداد ۱۳۵۹ بیشتر از ۱۸۰ اعتبارنامه نامزدهای نمایندگی به تصویب رسید و بدین سان جلسات مجلس رسمیت یافت. این مجلس ۲۶ خرداد ۱۳۵۹ هم شش حقوقدان شورای نگهبان را انتخاب و معرفی نمود و به این ترتیب، تصویب قوانین کشور رسمیت یافت.
بعد از تصویب اعتبارنامه ها و رد اعتبارنامه ی ۱۲ نفر از منتخبین همچون حسن بهروزیه، جعفر توکلی، اسدالله جوانمردی، ابوالقاسم حسینخانی، رحمان دادمان، خسرو ریگی، محمدجیم سعادتی، رامپور صدرنبوی، خسرو صولت قشقایی، اسحق فرهمند، سید احمد مدنی و علی مهیمی مجلس نخستین انتخابات هیات رییسه دائمی خویش را برگزار کرد و علی اکبر هاشمی رفسنجانی را بعنوان رئیس، علی اکبر پرورش و سیدمحمد موسوی خوئینی ها را بعنوان نواب رئیس، مرتضی کتیرایی، علی اکبر ولایتی و علی رضا یارمحمدی بعنوان کارپردازان، سیدمحمد کاوش، احمد توکلی، اسدالله بیات، مرتضی الویری، سیدحسن شاه چراغی و علی قائمی را عنوان منشی های هیات رییسه مجلس در سال اول برگزید.
این مجلس چند نماینده را به علل مختلفی مستعفی کرد. این نمایندگان شامل سرگون بیت اوشانا، احمد سلامتیان، احمد غضنفرپور، محمدمهدی کرمی و علی گلزاده غفوری بودند. همینطور این مجلس چند نماینده داشت که مستعفایشان تقدیم هیات رییسه شد همچون محمدزید بهبهانی، محمد شجاعی، حسین کرمانی و محمدتقی مطهری فریمانی.
در مجلس اول حدود ۱۷ نفر هم به قوای مجریه و قضائیه انتقال پیدا کردند که عبارت بودند از محمد امامی کاشانی، محمدجواد باهنر، سید اکبر پرورش، احمد توکلی، محمدصادق حائری شیرازی، غلامرضا حسنی بزرگ آباد، سیدعلی حسینی خامنه ای، سیدمحمد خاتمی، محمدعلی رجایی، حبیب الله عسگراولادی مسلمان، محمدعلی نژادساریخانی، سیدمحمد غرضی، حسن غفوری فرد، عبدالمجید معادیخواه، سیدحسین موسوی تبریزی، علی اکبر ناطق نوری و علی اکبر ولایتی.
در این مجلس چهار فراکسیون متعارض تشکیل شد.
۱-فراکسیون ائتلاف بزرگ با حدود ۸۵ نماینده متعلق به جناح مذهبی که بزرگ ترین فراکسیون مجلس اول بود. البته از تعداد فوق ۲۱ نفر توسط ستاد انتخاباتی دفتر هماهنگی مردم با رئیس جمهور و گروه همنام و همینطور برخی از گروه های دیگر هم عرضه شدند.
۲- فراکسیون هم نام متعلق به نهضت آزادی از نیروهای لیبرال با ۲۰ نماینده.
۳- فراکسیون دفتر هماهنگی مردم با رئیس جمهوری متعلق به هواداران بنی صدر از نیروهای لیبرال با حدود ۳۳ نماینده.
۴- فراکسیون مستقل یا منفردها با ۱۱۵ نماینده، که اغلب آنان در تصیمم گیری با ائتلاف بزرگ همکاری داشتند
توزیع نمایندگان دوره ی اول مجلس شورای اسلامی بر حسب میزان تحصیلات حوزوی به این شرح بود. ۱۲ نفر درس خارج، ۴۱ نفر اجتهاد، ۴۸ نفر سطح، ۲۳ نفر مقدمات.
نمایندگان این مجلس از نظر تحصیلات کلاسیک و دانشگاهی عبارت بودند از ۳۲ نفر دکتری، ۳۲ نفر فوق لیسانس، ۴۶ نفر لیسانس و ۶۱ نفر دیپلم و فوق دیپلم و ۵۶ نفر زیر دیپلم.
در مجلس اول حدود ۳۲ تن از نمایندگان شهید شدند که از میان آنها ۲۷ نفر از نمایندگان مجلس در فاجعه ی ۷ تیر ۱۳۶۰ در انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی با بمب گذاری منافقین به شهادت رسیدند.
این ۲۷ نفر عبارت بودند از محمدتقی بشارت، سیدرضا پاک نژاد، علی رضا چراغزاده، دزفولی، سید محمدتقی حسینی طباطبایی، سید محمدباقر حسین لواسانی، شمس الدین حسینی نایینی، غلامحسین حقانی، محمدعلی حیدری، عباس حیدری، سید محمدکاظم دانش، غلامرضا دانش آشتیانی، علی اکبر دهقان، سید عبدالمجید دیالمه، سید فخرالدین رحیمی، سید محمدجواد شرافت، میربهزاد شهریاری، قاسم صادقی، محمدحسین صادقی، سیدنورالدین طباطبایی نژاد، محمدحسن طیبی، سیف الله عبدالکریمی کومله، عبدالوهاب قاسمی، عمادالدین کریمی، بیژنی نژاد، محمدعلی منتظری، عباسعلی ناطق نوری، مهدی نصیری لاری و علی هاشمی سنجابی.
همینطور سه نفز از نمایندگان مجلس همچون حسن آیت، رحمان استکی و مجتبی استکی مستقیما به دست منافقین ترور شدند. علاوه بر آنان مصطفی چمران و مهدی شاه آبادی در جبهه های جنگ به دست نیروهای بعث عراق به شهادت رسیدند و شش نفر دیگر به دلیل تصادف رانندگی یا سکته قلبی فوت شدند.
تعداد کمیسیون های دائمی در اولین دوره ی مجلس شورای اسلامی طبق ماده ی ۴۲ آئین نامه ی داخلی مجلس ۲۸ کمیسیون تعیین شد که عبارت بود از کمیسیون امور آموزش و پرورش، کمیسیون فرهنگ و تحقیقات و تعلیمات عالیه، کمیسیون دارایی و امور اقتصادی، کمیسیون برنامه و بودجه، کمیسیون امور نفت، کمیسیون امور صنایع و معادن، کمیسیون کار و امور اجتماعی، کمیسیون مسکن و شهرسازی، کمیسیون راه و ترابری، کمیسیون امور قضایی، کمیسیون سیاست امورخارجه، کمیسیون امور داخلی کشور، کمیسیون امور دفاعی، کمیسیون امور بهداری و بهزیستی، کمیسیون امور پست و تلگراف و تلفن، کمیسیون امور نیرو و آب و برق، کمیسیون امور بازرگانی، کمیسیون امور کشاورزی و امور روستاها، کمیسیون ارشاد اسلامی، کمیسیون امور اداری و استخدامی، کمیسیون سازمان های وابسته به نخست وزیری، کمیسیون امور اوقاف و خدمات کمیته های امداد و خیرات، کمیسیون امور جهاد سازندگی، کمیسیون امور شوراها، کمیسیون اصل ۹۰ قانون اساسی، کمیسیون طرح های انقلاب، کمیسیون دیوان محاسبات و بودجه مجلس و کمیسیون رسیدگی به سوالات.
کمیسیون های ویژه و مهمی که در مجلس اول شورای اسلامی تشکیل شد هم شامل کمیسیون سیستم بانکی، کمیسیون احیاء و واگذاری اراضی مزروعی، کمیسیون طرح اطلاعات و امنیت کشور، کمیسیون بررسی جاسوسان امریکایی، کمیسیون طرح خط مشی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، کمیسیون لایحه ی ملی کردن بازرگانی خارجی، کمیسیون بررسی اساسنامه ی جهاد سازندگی و کمیسیون رسیدگی به برنامه ی ۵ ساله ی توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران بودند.
در مجلس اول دو استیضاح انجام شد. ابتدا شهاب گنابادی وزیر مسکن و شهرسازی در ۱۱ آبان ۱۳۶۱ در جلسه ی سیصد و شصد و نهم مجلس استیضاح شد. دومین استیضاح علی اکبر ناطق نوری وزیر کشور در ۱۵ آبان ۱۳۶۲ در جلسه ی پانصد و بیست و ششم مجلس بود که هر دو وزیر رأی اعتماد گرفتند و ابقا شدند.
در مجلس اول، حدود ۴۶۱۵ تذکر از سوی نمایندگان مجلس به مسئولین اجرائی کشور داده شد. که عبارت بودند از: وزارت آموزش و پرورش ۱۷۴ تذکر، امور اقتصادی و دارایی ۷۶ تذکر، امورخارجه ۱۵ تذکر، بازرگانی ۲۶۲، بهداشت و درمان ۴۲۲ تذکر، پست و تلگراف و تلفن ۲۲۳ تذکر، جهاد سازندگی ۵۸ تذکر، دادگستری ۱۷۹ تذکر، دفاع ۱۹ تذکر، راه و ترابری ۵۴۹ تذکر، صنایع ۱۰۷ تذکر، آموزش عالی ۸۶ تذکر، ارشاد ۵۸ تذکر، کار ۲۰ تذکر، کشاورزی ۳۹۸ تذکر، وزارت کشور ۴۵۳ تذکر، مسکن ۹۵ تذکر، معادن ۱۹ تذکر، نفت ۳۱۴ تذکر، نیرو ۴۷۰ تذکر، رئیس جمهور ۲۵۲ تذکر، صنایع سنگین ۱۸ تذکر، سپاه ۱۴ تذکر، سازمان برنامه و بودجه ۲۴ تذکر، امور استخدامی ۸ تذکر، تربیت بدنی ۱۳ تذکر، صدا و سیما ۲۰۵ تذکر.
همینطور در مجلس اول نمایندگان حدود ۲۳۵ سوال از مسئولین اجرایی کشور پرسیدند که ۱۵۰ سوالی که در مجلس عنوان شد مجلس از پاسخ قانع نشد و ارجاع به کمیسیون مربوطه شد. که در نتیجه گزارش کمیسیون، ۸۴ مورد پاسخ وزیر قانع کننده بود و ۹ پاسخ وزیر قانع کننده نبود و ۸۵ سوال در مرحله ی اعلام وصول باقی ماند.
در طول مجلس اول، حدود ۳۰ نامه در صحن علنی مجلس قرائت شد. هیچ تحقیق و تفحصی از سوی نمایندگان مجلس اول تصویب نشد همینطور کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی دوره ی اول با رسیدگی به ۱۳۰۷ فقره شکایت، نقش موثری در انتقال خواست مردم به دولت داشته است.
مصوبات مجلس اول
این دوره مجلس از پرکارترین دوره های مجلس، و حتی در دنیاست. در دوره چهارساله مجلس اول (خرداد ۵۹ تا خرداد ۶۳) ۶۲۵ جلسه علنی و ۱۵ جلسه مخفی برگزار شد که مجموعا ۲ هزار و ۴۰۰ساعت وقت گذاشته شد و با عنایت به ۲۴ کمیسیون اصلی و چند کمیسیون فرعی، نمایندگان در ۶ هزار و ۵۳۶ جلسه شرکت کردند. در مجلس اول لوایح و طرح های بسیاری بررسی گردید. در این دوره، ۸۱۶ لایحه (۵۶۶) و طرح (۲۵۰) در مجلس به صورت رسمی عنوان شد که تعداد ۳۷۰ لایحه (۲۷۹) و طرح (۹۱) تصویب و ابلاغ گردید و ۲۹۱ لایحه و طرح، پیش از بحث یا بعد از بحث، استرداد شده یا مسکوت ماند و یا رد شد. و تعداد ۱۴۷ لایحه و طرح، در کمیسیون ها باقی ماند که به دوره ی دوم مجلس کشیده شد ۳۱ بار بحث درباره ی اعضا و کابینه ی دولت عنوان شد و ۱۰۲ وزیر، از مجلس رأی اعتماد گرفتند و ۸ نفر هم رأی اعتماد نیاوردند.
قانون ادغام سازمان بسیج ملی (مستضعفین) در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مشتمل بر ۳ ماده، اساسنامه ی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مشتمل بر ۵ فصل، ۴۹ ماده و ۱۶ تبصره، تأمین بودجه و مخارج جنگ، قانون تأمین مبلغ ۳ میلیارد ریال جهت مصارف ضروری و فوری به خصوص کمک به مصدومین و جنگ زدگان، قانون اجازه ی تنظیم و تصویب بودجه ی سالانه ی برخی از شهرداری مناطق جنگی بدون رعایت حد نصاب مقرر ماده ی ۶۸ قانون شهرداری ها، انتزاع بنیاد شهید از سازمان بهزیستی، قانون بنیاد امور جنگ زدگان مشتمل بر ۵ ماده و ۳ تبصره، قانون ترمیم اعتبار هزینه های ناشی از جنگ تحمیلی و منابع اعتبار قانون بودجه سال ۱۳۶۰.
قسمتی دیگر از مصوبات مجلس اول در ارتباط با جنگ، هرچند به صورت مستقیم در ارتباط با جنگ نمی شد، تصویب قوانینی در جهت ایجاد تسهیلات برای افراد و مؤسساتی که در داخل و خارج از کشور می خواستند به جبهه های جنگ کمک کنند، بود و مجلس اول با وضع این قوانین موانع و مشکلات قانونی در این حوزه را بر طرف ساخت که دو نمونه آن عبارت بودند از: قانون در ارتباط با ترخیص و معافیت از پرداخت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض و هزینه های گمرکی هدایایی که از طرف اشخاص، جمعیت ها و موسسات خیریه برای کمک به مردم جنگ زده و صدمه دیده از کشورهای خارج تابحال وارد ایران شده یا خواهد شد. و قانون در ارتباط با کسر وجهی که بعنوان ترمیم خرابی های ناشی از جنگ و یا به منظور کمک به افراد مناطق جنگ زده به حسابی که از سوی دولت تعیین شده، از جمع درآمد مشمول مالیات، پرداخت شده یا بشود.
بخش دیگری از مصوبات مجلس اول در ارتباط با جنگ، تصویب قوانین حمایتی از نیروهای بسیجی و افراد غیرنظامی و خانواده های آنان بود که به صورت داوطلبانه به جبهه های جنگ اعزام می شدند تا با وضع این قوانین بخشی از مشکلات آنان برطرف شود که برخی از آنها عبارت بودند از: قانون اجازه ی پرداخت حقوق و فوق العاده های مستمر کارکنان دولت که به اسارت رژیم مزدور عراق درآمده و یا در مناطق اشغالی و جنگ باقی مانده اند به عائله ی تحت تکفل آنها مشتمل بر ماده ی واحده و ۲ تبصره، قانون راجع به توزیع مجانی مراسلات پستی نیروهای مسلح و افرادی که در مناطق جنگی با رژیم بعث عراق درگیر جنگ هستند، قانون برقراری مستمری درباره ی بیمه شدگانی که به دلیل همکاری با نیروهای مسلح، شهید یا معلول شده یا می شوند مشتمل بر ماده ی واحده و ۹ تبصره.
قانون اراضی شهری مشتمل بر ۱۷ ماده و ۱۴ تبصره، قانون اداره ی صدا و سیمای جمهوری اسلامی مشتمل بر ۹ ماده و ۳ تبصره، قانون تعیین خط مشی کلی و اصولی برنامه های سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی مشتمل بر ۹ فصل و ۶۵ ماده، اساسنامه ی سازمان صدا و سیما جمهوری اسلامی مشتمل بر ۶ فصل، ۳۰ ماده و ۱۵ تبصره، قانون تأسیس وزارت معادن و فلزات مشتمل بر ۵ ماده و ۴ تبصره، قانون تأسیس وزارت صنایع سنگین مشتمل بر ۳ ماده و ۸ تبصره، قانون تشکیل وزارت جهادسازندگی مشتمل بر ۳ فصل، ۱۱ ماده و ۵ تبصره، قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور و دیوان عدالت اداری، قانون مجازات اسلامی، قانون دیوان محاسبات کشور، تأسیس وزارت اطلاعات، قانون تعیین سرپرستی وزارت خانه های بی وزیر، قانون فعالیت احزاب و جمعیت ها و انجمن های سیاسی و صنفی و انجمن های اسلامی یا اقلیت های دینی، قانون تشکیل شوراهای اسلامی مشتمل بر ۵۳ ماده و ۲۶ تبصره، قانون عملیات بانکی بدون ربا مشتمل بر ۵ فصل، ۲۷ ماده و ۳ تبصره، تصویب آزادی گروگان های امریکایی، قانون حل اختلافات مالی و حقوقی ایران و امریکا، تصویب طرح عدم کفایت سیاسی بنی صدر (رئیس جمهور) با اکثریت قاطع ۱۷۷ رأی موافق و یک رأی مخالف و تعدادی ممتنع، قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مشتمل بر ۹۸ ماده و ۵۱ تبصره.
قانون مبادله ی کالا، بین دو دولت جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عربی سوریه برای سالهای ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۱ مشتمل بر ۴ ماده، قانون قرارداد همکاری اقتصادی، ملی و فنی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و جماهیر عربی، مردمی، سوسیالیستی لیبی، قانون موافقت نامه ی فرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت لیبی، قانون موافقت نامه ی بلندمدت بازرگانی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت پاکستان.
علاوه بر همکاری مجلس با کشورهای دوست ایران، مجلس اول به دولت اجازه ی عضویت در سازمان ها و مجامع بین المللی را هم داده است. طبق ماده ی واحده به وزارت امورخارجه و سازمان حفاظت از محیط زیست اجازه داده شده است که عضو بعضی از سازمان بین المللی، نظیر صندوق محیط زیست سازمان ملل متحد، رفع تبعیض های نژادی سازمان ملل متحد، کمیته ی رفع تبعیض های نژادی سازمان ملل متحد و صندوق مبارزه با استعمار وابسته به سازمان وحدت افریقا شوند. و طبق ماده ی واحده دیگر به وزارت نفت اجازه ی عضویت در سازمان ایپیکا، کنگره ی جهانی نفت و اوپک داده است.
در اولین جلسه ی رسمی مجلس، علاوه بر بحث کاندیداهای ریاست مجلس و نخست وزیری، بحثی در باب تغییر نام مجلس شورای ملی به شورای اسلامی هم درگرفت. مجلس در جلسه مورخ ۳۱ تیر ۱۳۵۹، قانون تعیین نام مجلس (ماده واحده) را با قید دو فوریت تصویب کرد و نام مجلس از شورای ملی به شورای اسلامی تغییر نمود.
اولین مجلس شورای اسلامی ششم خرداد ۱۳۶۳ به کارش تمام کرد.
منابع:
اطلاعات، ۱۳۵۸/۱۲/۲۲، ص ۳
کیهان، ۱۳۵۸/۱۲/۱۹، ص ۱۵
احمدی، علی؛ پیشین، ص ۹۸
سجادی پور، هادی؛ پیشین، ص ۳۶
موثق، محمدرضا؛ پیشین، ص ۱۶۴
جمهوری اسلامی، ۵۸/۱۲/۲۲، صص ۱-۲
رضوی، مسعود؛ هاشمی و انقلاب، تهران، همشهری، ۱۳۷۸، چاپ اول، ص ۳۷۸
رک. طیری قاضی، فاطمه؛ استیضاح در نظام سیاسی ایران، تهران، روزنگار، ۱۳۸۰، چاپ اول
سجادی پور، هادی؛ مجلس شورای اسلامی دوره ی چهارم، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۸، چاپ اول، ص ۲۱
دلیری، جواد؛ نگاهی به ۱۴ استیضاح در تاریخ مجلس شورای اسلامی ایران، روزنامه ی ایران، سال دهم، ۱۱ مهر ۱۳۸۳، ص ۳
صالح، سید محسن؛ جامعه ی مدرسین حوزه ی علمیه ی قم از آغاز تا کنون فعالیت ها ۱۳۸۴- ۱۳۵۷، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۵، چاپ اول، جلد دوم، ص ۷۱۲
خوش زاد، اکبر؛ مجلس شورای اسلامی دوره ی اول، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۶، چاپ اول، صص ۷۲، ۷۳، ۷۶، ۷۸، ۷۹، ۸۸ و ۲۴۷ تا ۲۷۲
فوزی، یحیی؛ تحولات سیاسی- اجتماعی پس از انقلاب اسلامی در ایران ۱۳۸۰- ۱۳۵۷، تهران، چاپ و نشر عروج، ۱۳۸۷، چاپ دوم، جلد اول، ص ۳۵۲ و سجادی پور، هادی؛ پیشین، ص ۲۱ و خواجه سروی، غلام رضا؛ پیشین، ص ۲۷۸
روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، نگرشی بر نخستین دوره ی مجلس شورای اسلامی، تهران، روابط عمومی مجلس شورای اسلامی با همکاری سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۶۴، چاپ اول، ص ۱۵- ۱۰ و فوزی، یحیی؛ پیشین، ص ۳۵۳.
عظیمی دولت آبادی، امیر؛ منازعات نخبگان سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۷، چاپ اول، ص ۱۲۸، ۱۵۳، ۱۵۴، ۱۵۶، ۱۵۷ و ۱۵۸
منبع: parlemaniran.com
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب