شاخصه های اصلی وزیر آینده علوم از نگاه دانشگاهیان - ۳،
ركود كارهای فرهنگی دانشگاهها طی ۸ سال اخیر
به گزارش پارلمان ایران دات کام رییس سابق دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اعلان اینکه در دوره هشت ساله اخیر کارهای فرهنگی دانشگاهها به رکود انجامید، اظهار داشت: در مجموع می توان اظهار داشت که در این دوره منابع مالی دانشگاه ها به نحو مؤثری در جهت توسعه علمی مورد استفاده قرار نگرفت و بخش زیادی از آن بصورت غیر مفید مصرف گردید. بدین سبب وزیر آینده علوم باید 5 اصل درباب مباحث آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، رفاهی و بودجه ای را در اولویت کارهای خود قرار بدهد.
دکتر علیرضا رهایی در گفت و گو با ایسنا، ضمن بیان این مطلب به جایگاه و اهمیت ستاد آموزش عالی و شاخصه های مهم وزیر آینده علوم اشاره و اظهار نمود: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به سبب نقش مهم تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز کشور و برنامه ریزی جهت انجام تحقیقات وتوسعه فناوری، جایگاه مهم و بی بدیلی در میان ارگان های اجرائی کشور دارد. امروزه هدف عمومی و دغدغه جوانان در همه خانواده ها ورود به آموزش عالی در زمینه های پزشکی، فنی و مهندسی، علوم پایه وانسانی است. بدین سبب توجه به دانشگاه ها بعنوان مراکز جذب و استقرار نخبگان که در کشورهای پیشرفته نقش اصلی در تحولات علمی و پیشرفت آن کشورها دارند امری اجتناب ناپذیر است.
وی در ادامه ضمن انتقاد از وضعیت اخیر آموزش عالی کشور، اشاره کرد: در هشت سال قبل به سبب جریان حاکم بر ستاد آموزش عالی، وظیفه مهم برنامه ریزی، توسعه متوازن و نظارت بر نحوه گسترش و عملکرد دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی بسیار کمرنگ بوده است و عملا اقدام موثری انجام نشد.
رئیس سابق دانشگاه صنعتی امیرکبیر اظهار نمود: در این دوره جهت تضعیف ستاد آموزش عالی که نمایندگی دولت را در برنامه ریزی و سیاست گذاری آموزش عالی بر عهده دارد به بهانه تفویض اختیار و استقلال دانشگاه ها، ابتدا بخش ها و کمیته های برنامه ریزی محدود شده و سپس شوراهای برنامه ریزی و گسترش را ادغام نمودند و فعالیت ها عمدتاً صرف گسترش جهت دار دانشگاه ها، توسعه بی رویه آموزش عالی غیر دولتی آموزش عالی شد.
استاد تمام رشته مهندسی عمران دانشگاه صنعتی امیرکبیر اضافه کرد: متاسفانه بحث نظارت بر آموزش عالی دولتی و غیر دولتی نیز عموما غیرفعال و متوقف گردید. همین طور سیاست تشویق دانشگاه ها به سمت ارتباطات بین المللی غیر مفید و هدف گذاری عمده جهت مطرح شدن در نظام رتبه بندی بین المللی موجب شد که نظام دانشگاهی نیز از اهداف اصلی توسعه علمی و تحقیقاتی هدفمند تا حدی دور شود. در حقیقت توسعه آموزشی که با فعالیت گروه های برنامه ریزی و تعریف مجموعه های بین رشته ای متناسب با نیازهای بخش های مختلف صنعت و کاربردی شکل گرفته بود، متوقف و حتی برخی برنامه های مصوب قبلی نیز کنسل شد و آموزش فقط در قالب برنامه های کلاسیک قبلی ادامه یافت.
وی همین طور اشاره کرد: با وجود تاکید و مطالبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت علوم اهتمامی در حوزه پیگیری و تدوین طرح آمایش آموزش عالی نداشت. در سالهای ۸۸ تا ۹۲ وزارت علوم ضمن برقراری تعامل گسترده با صنایع مختلف مبادرت به راه اندازی کمیسیون ها و شورای عالی عتف کرد و در این ارتباط تعداد چهل و دو طرح کلان ملی تعریف نمود که هر طرح با مشارکت چند دانشگاه و یک شاخه صنعت آغاز به کار نمود این نمونه همکاری بین چند دانشگاه و صنعت که در هر یک صدها استاد و دانشجوی تحصیلات تکمیلی فعال شده و پایان نامه ها و رساله های زیادی در قالب آن مطرح می شد. در دوره عمر دانشگاه ها بی نظیر بوده و بهترین جلوه بکارگیری ظرفیت علمی دانشگاهها در خدمت نیازهای کلان و مهم کشور بود. متأسفانه در شروع فعالیت دولت یازدهم و سپس دولت دوازدهم این طرح ها به تدریج به تعطیلی کشیده شدند چونکه جهت گیری این دولت ها خرید تکنولوژی از کشورهای خارجی بجای تولید تکنولوژی در داخل بود.
رئیس سابق دانشگاه صنعتی امیرکبیر اشاره کرد: برمبنای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و بنا بر اهمیت جذب افراد توانمند علمی و معتقد به نظام و انقلاب، فرآیندهای جذب در وزارت علوم و دانشگاه ها تعریف شد. راه اندازی شوراها و کمیسیون های جذب در دانشگاه ها با موفقیت مناسبی از جهت جذب افراد مستعد و باکیفیت همراه بود امّا درهشت سال قبل توقف پروسه های واقعی جذب، عملا سبب بازگشت به عقب شد.
رهایی با اعلان اینکه در این دوره هشت ساله کارهای فرهنگی دانشگاهها نیز به رکود انجامید، اضافه کرد: طی این مدت، عملا یک تشتت سیاسی که نتیجه آن بی انگیزگی بیشتر جوانان، ایجاد جو ناامیدی وتشویق به مهاجرت و خروج از کشور بود، بوجود آمد. در این دوره تغییرات زیادی در روند گردش مالی و بودجه دانشگاه ها پدید آمد. افزایش چند برابری حق مدیریت ها از یکطرف و افزایش تعداد سفرهای خارجی مدیران به خارج از کشور، بخش زیادی از بودجه دانشگاه ها را مصروف خود نمود. در مجموع می توان اظهار داشت که در این دوره منابع مالی دانشگاه ها به نحو مؤثر در جهت توسعه علمی مورد استفاده قرار نگرفت و بخش زیادی از آن بصورت غیر مفید مصرف گردید.
این استاد دانشگاه امیر کبیر درباب مشخصه های وزیر آینده علوم نیز اشاره کرد: دولت سیزدهم با چالش ها و مشکلات بسیار مهمی در کلیه حوزه ها به خصوص بخش های اقتصادی اجتماعی و فرهنگی روبرو است. در این دوره امکان اهتمام و خطا فراهم نیست و باید با بکار گیری عناصر انقلابی و کار آزموده امکان تحول و موفقیت در همه زمینه ها برقرار شود. بدنه اصلی آموزش عالی کشور متشکل از جمع بزرگی از فرهیختگان واساتید برجسته و بنام است؛ پس وزیر علوم دولت سیزدهم علاوه بر آشنایی و تسلط بر مسائل و مشکلات آموزش عالی باید خود نیز جایگاه علمی مهم وقابل قبولی (استاد تمام مطرح) را داشته و تجربه تصمیم گیری ها و انجام اقدامات مهم در سطح وزارت علوم و دانشگاهها را دارا باشد.
این چهره ماندگار مهندسی عمران کشور افزود: یکی از وظایف عمده وزارت علوم، اجرائی سازی احکام نقشه جامع است در شکل کلی، توسعه آموزش عالی شامل کارهای آموزشی و پژوهشی باید تابع اولویت های نقشه جامع باشد. علاوه بر سیاستگذاری توسعه ای، هر نوع سیاست تشویق و پشتیبانی مانند تخصیص بودجه و زمینه آموزش و تحقیقات باید در قالب اولویت های نقشه جامع تعریف شود.
وی تهیه طرح آمایش آموزش عالی را از دیگر وظایف وزیر آینده علوم عنوان نمود و اظهار داشت: تهیه برنامه آمایش در آموزش عالی و بهداشت و درمان چندین بار مورد تاکید رهبر معظم انقلاب قرار گرفته و بدین منظور کمیسیون آمایش نیز در ستاد نقشه جامع علمی کشور تشکیل شده، امّا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برخلاف وزارت بهداشت فعالیت مؤثری برای تهیه برنامه آمایش انجام نداد و عملاً به ذکر یک مجموعه کلیات منطقه بندی و کلی گوئی در مورد سیاست ها بسنده کرد. این در حالیست که با تدوین سند آمایش، برنامه های جدید یا به روز نمودن برنامه های قبلی از یک طرف و صدور مجوز تأسیس رشته یا محدود کردن ظرفیت های پذیرش مطرح شده قبلی و همین طور مراکز تحقیقاتی تابع سند مزبور خواهد بود.
معاون سابق آموزشی دانشگاه آزاد، "برنامه ریزی آموزشی" را دیگر وظیفه آینده وزیر آینده علوم دانست و اظهار داشت: باتوجه به اهمیت مسئله برنامه ریزی در آموزش عالی، وزیر آینده باید در صدد پیگیری برنامه های جدید تدوین شده در سطح دنیا از یک طرف و بروزرسانی برنامه ها متناسب با نیازهای کشور باشد. از جانب دیگر لازم است شورا و کمیته های برنامه ریزی آموزش عالی فعال شده و با مشارکت و کمک دانشگاه ها نسبت به ارزیابی و تدوین برنامه ها اقدام نمایند. متأسفانه در زمینه علوم انسانی، در وضعیت فعلی برنامه های مورد استفاده، قدمت بیست ساله (و بعضاً سی ساله) دارند و عملاً از تحولات این دوره دور می باشند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: بخش دیگر که در یک دهه گذشته بسیار بی رویه در مورد آن اقدام شده، امر گسترش آموزش عالی است. تأسیس رشته ها در درجه اول به نیازهای کشور و به نیروی انسانی در یک زمینه مرتبط بوده و در درجه دوّم به تامین شرایط مورد نیاز ازجمله اعضای هیأت علمی، فضا و تجهیزات مناسب وابسته می شود.
چهره ماندگار مهندسی عمران کشور اشاره کرد: در مدیریت آینده آموزش عالی، توسعه تحصیلات تکمیلی در مراکز آموزش عالی باید با گسترش امر تحقیقات هدفمند همراه باشد. یکی از ایرادهای اصلی به فعالیت دانشگاه ها انجام تحقیقات غیرمنسجم و پراکنده در حوزه انجام پایان نامه ها، رساله ها و پروژه های تحقیقاتی مستقل است و مقالات نمایه شده بین المللی که در مجلات مختلف منتشر می شوند، عموماً حاکی از ارتباط این تحقیقات با برنامه های جامع تحقیقاتی کشورهای بیگانه است.
به گفته وی، یکی از وظایف اصلی وزارت علوم در تعامل مستقیم با وزارتخانه ها و ارگانهای اجرائی تعریف طرح های کلان مورد نیازکشور با همکاری دانشگاهها است تا بدین ترتیب الگوی صحیح ارتباط دانشگاه با صنعت شکل گرفته و همکاری بین دانشگاهی هم تقویت شود. همین طور وزارت علوم لازم است الگوهای مختلف تامین تجهیزات را بررسی کرده و پشتیبانی لازم جهت نوسازی تجهیزات آزمایشگاهی دانشگاهها را فراهم نماید.
رییس سابق دانشگاه امیر کبیر اضافه کرد: وزارت علوم لازم است با بازبینی روند جذب هیات علمی متناسب با مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، ضمن برآورد نیاز دانشگاهها نسبت به تخصیص پست و سهمیه استخدام برای هر مرکز اقدام نماید.
رهایی اضافه کرد: یکی از اشکالات جدی دانشگاهها تامین بودجه موردنیاز و هزینه کرد مطابق یک بودجه عملیاتی است. متاسفانه در هشت سال قبل دانشگاهها با پذیرش دانشجوی شهریه ای و قرار دادن محل تحصیل آنها با دانشجویان پذیرش شده بوسیله کنکور، شرایط نامناسبی را در کلاس های درس بوجود آوردند که منجر به نزول سطح علمی کلاس ها شد. بنظر می رسد دراین زمینه باید تجدید نظر اساسی صورت گیرد و روند تامین بودجه به قراردادها، طرحهای تحقیقاتی، دوره های کوتاه مدت و... مرتبط شود. همین طور طرحهای عمرانی متناسب با شاخص ها و نیاز های واقعی برنامه ریزی و اجرا شوند.
وی در آخر با اشاره به این که یکی از زمینه های کاری دانشگاههای بزرگ کشور، کارهای بین المللی است، اشاره کرد: سفرها و رفت وآمدهای این دوره ۸ ساله، هیچ محصول مهمی برای دانشگاهها نداشته و وزارت علوم لازم است با اولویت قراردادن کشورهای همسایه و کشورهای اسلامی، زمینه را برای تبادل استاد و دانشجو، پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی، گرفتن طرحهای تحقیقاتی از کشورهای دیگر و... فراهم آورد.
منبع: parlemaniran.com
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب