از سوی مركز پژوهش های مجلس انجام شد
ارزیابی عملکرد سازمان صداوسیما در کنترل و کاهش لطمه های اجتماعی
پارلمان ایران دات کام: مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی به ارزیابی عملکرد سازمان صداوسیما در کنترل و کاهش لطمه های اجتماعی، پرداخت.
به گزارش پارلمان ایران دات کام به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اجتماعی این مرکز در گزارشی با عنوان «ارزیابی عملکرد دستگاههای متولی کنترل و کاهش لطمه های اجتماعی (سازمان صدا و سیما)» در جهت بررسی و ارزیابی عملکرد سازمان صدا و سیما در زمینه کنترل و کاهش لطمه های اجتماعی در سال ۱۴۰۱ تصریح کرده است که مطابق با احکام قانونی و برنامه های صدا و سیما مکلف است نسبت به برنامه ریزی، تولید محتوا، فرهنگ سازی، تهیه طرح جامع کارشناسی جهت کنترل و کاهش لطمه های اجتماعی با اولویت اعتیاد، طلاق، حاشیه نشینی، کودکان کار و مفاسد اخلاقی بگونه ای اقدام نماید که لطمه های اجتماعی در جامعه کاهش پیدا کند.
بررسی های به عمل آمده نشان داده است سازمان صدا و سیما با توجه به تکالیف و ماموریت های خود در حوزه کنترل و کاهش های اجتماعی اقدام هایی را انجام داده و به تفکیک هر حوزه کوشیده است نقشی در این حوزه ایفا کند. رسانه ملی در حوزه اعتیاد به مصرف مواد مخدر، در حدود ۱۱۸۰: ۳۶ دقیقه برنامه در رادیو و تلویزیون تولید کرده که ۷۰ درصد آن در شبکه های استانی و مراکز استانها و بخش اعظم آن در تولیدات رادیویی بوده است.
بر طبق این گزارش و با توجه به مجموعه اقدام ها و فعالیتهای سازمان صدا و سیما در زمینه کنترل و کاهش اعتیاد به مواد مخدر بررسی ها نشان داده است تنوعی از برنامه از قبیل برنامه های گفتگومحور، مستند، سرگرمی و... در دستور کار این سازمان بوده است و نشان داده است که لطمه اجتماعی اعتیاد به مصرف مواد مخدر ازجمله اولویت های برنامه ای سازمان بوده است؛ اما به نظر می آید سبد سرگرمی خاصه در بخش فیلم و سریال و مسابقه در این عرصه و تولید ویژه برنامه به محوریت جوانان و نوجوانان ضعیف بوده است و می توان گفت اقدام های رسانه ملی خصوصاً در شبکه های سراسری و ملی با عنایت به امکانات و ابزارهای در اختیار، چندان اثربخش نبوده است. هرچند آگاه سازی توسط رسانه با مقوله آموزش ازیک طرف و مقوله خبررسانی ازطرف دیگر ارتباط نزدیک دارد، اما هرکدام دارای کارکرد و تأثیر متفاوتی در جامعه و ذهن مخاطب است که صدا و سیما در بخش آموزش آن چنان که شایسته است؛ نتوانسته در جهان بینی افراد تأثیرگذار باشد؛ چونکه آمارها نشان داده است که نه فقط در روند لطمه های اجتماعی کاهشی رخ نداده بلکه متأسفانه روند اعتیاد در سالهای اخیر افزایشی بوده است و متأسفانه این امر در سنین نوجوانی نیز شیوع گسترده ای داشته است. نکته قابل تأمل دیگر در این حوزه میزان اثربخشی و کارایی این اقدام هاست که در این حوزه اطلاعات لازم و قابل ارائه ای در دسترس نیست. اما آنچه در بستر واقعیت های اجتماعی جامعه ملاحظه می شود در سالهای اخیر شاهد افزایش نرخ اعتیاد به مواد مخدر و شیوع این لطمه در سنین پایین و تغییر الگوها و سبک های پرخطر مصرف (روانگردان ها) و همین طور افزایش نرخ طلاق، کودکان کار و دیگر لطمه های اجتماعی هستیم. از این رو، به نظر می آید فعالیت ها و اقدام های صورت گرفته ازسوی دستگاههای متولی گویی چندان موفقیت آمیز نبوده است و همچنان شاهد روند صعودی این لطمه اجتماعی هستیم.
گزارش مرکز پژوهش های مجلس می افزاید که صدا و سیما با موضوع طلاق ۴۳۹: ۳۵ دقیقه برنامه در رادیو و تلویزیون در دو بخش ملی و استانی تولید کرده است که بخش اعظم آن در ساختار برنامه های گفتگومحور بوسیله رادیو و در شبکه های استانی بوده است. سهم شبکه های ملی در این عرصه بسیار ناچیز بوده و درحقیقت بنا به الزامات قانونی که برعهده این سازمان بوده است به نظر می آید بخش شایان توجهی به مسئله طلاق اختصاص داده نشده است. تولیدات استانی حدودا مطلوب بوده و شاخص بالاتری نسبت به تولیدات ملی داشته است. بیشترین حجم تولیدات در شبکه های رادیویی بوده و سیما سهم کمتری در تولیدات رسانه ای در زمینه طلاق داشته است. با عنایت به اهمیت موضوع طلاق و نگاه حاکمیت به رشد و تعالی، تشکیل و تحکیم خانواده و حفظ این نهاد باارزش و با در نظر گرفتن پتانسیل و ظرفیت بالای سازمان صدا و سیما و نقش پررنگ آن در جذب مخاطب بنظر می رسید پیوست خانواده مهم ترین و جدی ترین پیوست رسانه ای خاصه در سالهای اخیر باشد که نمود تولیدات و نظرسنجی های مردمی خلاف این رویکرد را نشان داده است. بیشترین زمان اوقات فراغت و سرگرمی و درحقیقت زمان دورهمی خانواده های ایرانی به تماشای تلویزیون و یا شنیدن صدای رادیو مشغول هستند که این امر سبب می شود خاصه در زمان های طلایی آنتن بیشتر استفاده تبلیغاتی، آموزشی، اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در ارتباط با تشکیل خانواده، تربیت فرزند، ارتباط بین زن و شوهر، راهکارهای صیانت از خانواده و پیشگیری از لطمه جدی طلاق در قالب و فرم های جذاب از قبیل سریال، فیلم، مسابقه و... به مخاطب ارائه شود که ضعف جدی دراین باره در رسانه ملی احساس می شود. به نظر می آید در سناریوی فیلم و سریال ها نیز باید یک هویت پردازی و بازبینی جدی در جهت شخصیت پردازی، الگوسازی و معرفی خانواده اصیل ایرانی صورت گیرد چونکه مفهوم خانواده از زبان هنر تأثیر بیشتری در جامعه خواهد داشت. در مسئله طلاق سازمان صدا و سیما در هدف گذاری و دسته بندی موضوعی نیز گرفتار یک کلان نگری بوده و متأسفانه به جزییات مسئله در زمینه برنامه سازی دقت نشده است.
بر طبق این گزارش و با توجه به مجموعه اقدام ها و فعالیتهای سازمان صدا و سیما در زمینه کنترل و کاهش لطمه اجتماعی طلاق و تلاش در جهت تحکیم نهاد خانواده بررسی ها نشان داده است تنوعی از برنامه از قبیل برنامه های گفتگومحور، مستند، سرگرمی و غیره در دستور کار این سازمان بوده است که نشان داده است لطمه اجتماعی طلاق ازجمله اولویت های برنامه ای سازمان بوده است؛ اما نکته قابل تأمل میزان اثربخشی و کارایی این اقدام هاست که در این حوزه اطلاعات لازم و قابل ارائه ای در دسترس نیست. اما آنچه در بستر واقعیت های اجتماعی جامعه ملاحظه می شود طی دهه های اخیر شاهد افزایش نرخ طلاق و ظهور اشکال جدید خانواده و همین طور افزایش جمعیت زنان سرپرست خانوار و غیره هستیم. از این رو، به نظر می آید فعالیت ها و اقدام های صورت گرفته ازسوی دستگاههای متولی گویی چندان موفقیت آمیز نبوده است و هم چنان شاهد روند صعودی این لطمه اجتماعی هستیم. ازاین رو؛ ضروریست دستگاههای متولی خصوصاً سازمان صدا و سیما ضمن بازبینی در برنامه ها و تقویت کیفیت آنها در جهت اثربخشی بیشتر در این حوزه گام بردارد.
همین طور با توجه به مجموعه اقدام ها و فعالیتهای سازمان صدا و سیما در زمینه کنترل و کاهش لطمه اجتماعی حاشیه نشینی و تلاش در جهت کاهش لطمه ها و انحرافات اجتماعی محلات و مناطق لطمه زا در کشور، بررسی ها نشان می دهد؛ عمده برنامه ها درباره ی این لطمه به ترتیب متمرکز بر تهیه مستند و گزارش و برنامه های گفتگومحور و آموزشی بوده است.
گزارش مرکز پژوهش های مجلس با عنایت به ارزیابی به عمل آمده از مجموعه اقدام های این سازمان درباب مسئله حاشیه نشینی و تولیدات انجام شده عنوان می کند که هدف سازمان بیشتر انعکاس ارائه گزارش کار توسط مسئولان و دستگاههای مربوطه بوده و به تولید چند مستند گزارشی مختصر از برخی مناطق اکتفا کرده است. بخش اعظم این تولیدات در شبکه ها استانی بوده و متأسفانه تولیدات شبکه ها سراسری و ملی خیلی کم و ناچیز بوده است. بااینکه لطمه اجتماعی حاشیه نشینی ازجمله اولویت های حکمرانان است؛ اما بنا بر ماموریت و نحوه فعالیت سازمان صدا و سیما این نوع لطمه بیش از این که تحت تأثیر نظام فرهنگی و آموزشی و رسانه ای باشد، تحت تأثیر نظام بازار و سیاست های اقتصادی و اجتماعی در کشور است که عاملی در افزایش و کاهش این نوع لطمه تلقی می شود. بااینکه این گزاره به مفهوم انکار نقش صدا و سیما در حوزه آگاهی دهی به جامعه نیست اما نقش و عملکرد صدا و سیما در این حوزه بیشتر می تواند به عنوان یک نهاد اجتماعی مطالبه گر و ناظر در اجرای قوانین تعریف کرد. با این تلقی باید افزود میزان اثربخشی و کارایی این نهاد در پیگیری مطالبات جامعه محل سؤال است و نیازمند تقویت و بهبود کیفیت برنامه ها است برای اینکه مسئله حاشیه نشینی در این سال ها ماهیتی امنیتی به خود پیدا کرده است و مسئله ای جدی پیش روی برنامه ریزان است.
بر طبق این گزارش لطمه اجتماعی کودکان کار و خیابان ازجمله پنج لطمه اجتماعی اولویت دار مؤکد در ماده (۸۰) قانون برنامه ششم توسعه است که طی سالهای اخیر شاهد نرخ افزایشی این گروه از افراد لطمه پذیر در قالب فعالیت ها و کار در بستر خیابان و کار در کارگاه ها، زباله گردی و... هستیم. البته متولی کودکان کار برحسب قانون سازمان بهزیستی است؛ اما سازمان صدا و سیما بر طبق جایگاه و نقش تربیتی آن به عنوان نهادی آموزشی، تربیتی و اجتماعی مکلف به ارائه خدمات مناسب در ارستای آگاهی دهی به جامعه برای کنترل و کاهش لطمه های اجتماعی است. در این حوزه بررسی های به عمل آمده از گزارش های عملکردی سازمان صدا و سیما نشان داده است در گزارش ارائه شده، اقدام ها و فعالیتهایی درباره ی کنترل و کاهش لطمه های اجتماعی ارائه نشده است، یا مدل پردازش به این مورد بصورت مستقل نبوده و در سایر برنامه ها آیتم یا در قسمتی از برنامه به این مورد پرداخته اند. بااینکه بررسی های بیشتر نگارنده در این حوزه از آن حکایت می کند که صدا و سیما دو محور فعالیتی را در دستور کار خود داشته است؛ یکی در چارجوب تهیه برنامه ها و سریال های تلویزیونی و دیگری در قالب برنامه های گفتگومحور بوده است. البته تعداد و فراوانی این برنامه بسیار محدود بوده است علاوه براین میزان اثربخشی و کارایی این برنامه ها محل پرسش است و بر طبق شواهد و واقعیت های اجتماعی در جامعه می توان میزان اثرگذاری این نوع اقدام ها را بسیار ضعیف ارزیابی کرد زیاد نبود برنامه تخصصی و عملیاتی و ابهام در این حوزه ازجمله مسائلی است که یاد شده کارشناسان واقع شده است.
همین طور مفاسد اخلاقی نیز ازجمله لطمه های اجتماعی مورد تاکید در ماده (۸۰) قانون برنامه ششم توسعه است. بر طبق گزارش های موجود عملکرد سازمان صدا و سیما در این حوزه شامل ۵۸۰: ۳۸ دقیقه برنامه تولیدی در بستر شبکه های ملی و استانی در دو بخش رادیو و تلویزیون است. با عنایت به گستردگی مسئله مفاسد اخلاقی و عدم شفافیت بخش های موجود، پرداخت به این حوزه از لطمه های اجتماعی را سخت، همراه با پیچیدگی های خاصی کرده که پذیرش و استقبال مخاطب از موضوع های طرح شده در تأیین شاخص تأثیرگذاری این مورد به شدت مؤثر است.
به طورکلی بررسی شرایط موجود بیان کننده انباشت لطمه های اجتماعی و بالا رفتن شاخصهای نماگر آن در طول سالهای اخیر است. این مورد حاکی از عدم توفیق و توانایی و استفاده از همه امکانات و ظرفیت های در اختیار سازمان صدا و سیما در راه کنترل و کاهش لطمه های اجتماعی متناسب با احکام قانون برنامه ششم توسعه به این سازمان در این حوزه می باشد. بی گمان سازمان صدا و سیما متولی اصلی همه لطمه های اجتماعی در کشور نیست، اما با تعامل جدی و مستقیم با نهادها و دستگاههای مربوطه می تواند ریل گذاری مؤثری در کاهش این لطمه اجتماعی در کشور داشته باشد.
با توجه به بررسی های انجام شده، مطالعه گزارش های موجود و گفتگو با کارشناسان در این حوزه دلیلهای عدم توفیق در کنترل و کاهش لطمه های اجتماعی به مواردی چون در اولویت نبودن لطمه های اجتماعی به عنوان مسئله اول سازمان صدا و سیما؛ نبود بودجه مکفی و مستقل خاص ردیف لطمه های اجتماعی اولویت دار مطابق احکام و ماموریت های محوله؛ عدم پرداخت اعتبارات لطمه های اجتماعی ازطرف سازمان ها و نهادهای مربوطه به سازمان صدا و سیما؛ ضعف تعامل و ارتباط فعال نهادها و دستگاههای متولی لطمه های اجتماعی با یکدیگر؛ ضعف در جذب و به کارگیری نیروهای خلاق و متخصص حوزه لطمه های اجتماعی و رسانه در راستای برنامه ریزی، خط مشی گذاری و اجرای برنامه ها؛ عدم تبیین مسائل لطمه های اجتماعی به متولیان امر خصوصاً برنامه سازان و تولیدکنندگان به علت عدم تفکیک سازی مقوله تولید در موضوع های مختلف و ضعف نظارت تخصصی بر مجموعه فعالیت ها و برنامه های سازمان صدا و سیما، اشاره شده است.
در گزارش مرکز پژوهش های مجلس با عنایت به موارد تبیین شده پیشنهاداتی شامل انسجام سیاست های کلی سازمان صدا و سیما طبق احکام قانونی و وظایف سازمانی، یکپارچه کردن ظرفیت های نهادی موجود، بهره گیری از دانش تخصصی حوزه لطمه های اجتماعی ازسوی سازمان صدا و سیما، ارتقای سازوکارهای نظارت مؤثر بر عملکرد صدا و سیما، تقویت پایگاه های ارزیابی و اثربخشی برنامه ها و فعالیتهای صدا و سیما، تربیت تهیه کننده و گروه محتوایی (نویسنده) و استفاده از ظرفیت کارشناسی در زمینه لطمه های اجتماعی، ایجاد رابطه تعاملی جدی و هم سو و نزدیک با دستگاههای متولی امر لطمه های اجتماعی، ارائه شده است.
همین طور در همین راستا حکمی به شرح زیر جهت تصویب در قانون هفتم توسعه پیشنهاد شده است؛ در جهت بند «چ» ماده (۳۷) قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور کارگروهی متشکل از نماینده صدا و سیما و نمایندگان دستگاههای اصلی طرح تقسیم کار ملی برای کنترل و کاهش لطمه های اجتماعی (مصوب جلسه ۸۶ مورخ ۱۳۹۵/۱۰/۸ شورای اجتماعی کشور) بمنظور هدفمند کردن منابع پیش بینی شده در حکم مزبور برای کنترل و کاهش لطمه های اجتماعی کشور تشکیل می شود. مسئولیت اداره دبیرخانه کارگروه مذکور برعهده صدا و سیماست.
تبصره: شورای مزبور موظف است گزارش عملکرد اجرائی خودرا هر شش ماه یکبار به شورای اجتماعی کشور ارائه نماید.
متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید.
منبع: پارلمان ایران دات كام
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب